Η Κατάθλιψη είναι μια ασθένεια που προκαλείται από έναν συνδυασμό βιολογικών, κοινωνικών και ψυχολογικών παραγόντων. Είναι το πιο κοινό πρόβλημα ψυχικής υγείας παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, περίπου 121 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από κατάθλιψη. Υπολογίζεται ότι 10-25% των γυναικών και ελαφρώς μικρότερο ποσοστό ανδρών θα νοσήσει από κατάθλιψη κάποια στιγμή στη ζωή του. Παρά τη συχνότητα και τη σοβαρότητα της κατάθλιψης μόνο 30% των ασθενών παγκοσμίως λαμβάνει θεραπεία. Κανείς δεν πρέπει να ντρέπεται αν έχει κατάθλιψη. Είναι μια ιατρική κατάσταση. Αν τα άτομα με κατάθλιψη ήξεραν πώς να το «διορθώσουν» θα το έκαναν – δεν μπορούν απλώς να «να το αντιμετωπίσουν» ή «να ξεφύγουν». Σε αντίθεση με ορισμένες σωματικές ασθένειες, δεν υπάρχουν εύκολα τεστ ή εξωτερικά σημάδια ότι κάποιος έχει κατάθλιψη. Η κατάθλιψη δεν είναι απλώς μια κακή διάθεση ή μια φράση που περιγράφει ότι είχατε μια κακή μέρα. Δεν υπάρχει πάντα ένας εξωτερικός λόγος για να νιώθετε κατάθλιψη. Δεν πρέπει να λυπάστε τον εαυτό σας και δεν σημαίνει ότι είσαστε αδύναμοι αν αντιμετωπίζετε κάτι τέτοιο. Πολλοί επιτυχημένοι και διάσημοι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου του Winston Churchill και της JK Rowling, έχουν υποφέρει από κατάθλιψη και η έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την BUPA δείχνει ότι πάνω από τους μισούς ηγέτες επιχειρήσεων έχουν βιώσει κατάθλιψη κάποια στιγμή στη ζωή τους.

Η κατάθλιψη μπορεί συχνά να βλάψει συναισθηματικά και σωματικά. Είναι διαφορετικό από την κακή διάθεση ή τη θλίψη που βιώνει ο καθένας από καιρό σε καιρό. Εάν η χαμηλή διάθεσή σας συνεχίζεται για εβδομάδες, εάν μειώνει την ικανότητά σας να συνεχίσετε τις συνήθεις δραστηριότητές σας, κάνετε μόνο σκοτεινές – θλιβερές σκέψεις και δεν βρίσκετε τίποτα καλό πλέον στην ζωή, θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια το συντομότερο δυνατόν. Τα καλά νέα είναι ότι με αποτελεσματική θεραπεία και υποστήριξη οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν πλήρως.

Η προοπτική CBT

Η κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από μια ολόκληρη σειρά σκέψεων, συναισθημάτων και σωματικών αισθήσεων που έχουν σχεδιαστεί συλλογικά για να ανταποκρίνονται στην απειλή. Στη γνωσιακή συμπεριφορική ψυχολογία (CBT), περιγράφονται τρία συστήματα: • ένα σύστημα απόκρισης σε απειλές (δηλαδή άγχος, άγχος και κατάθλιψη) • ένα διεγερτικό σύστημα (π.χ. όταν νιώθουμε πάθος για τη δουλειά μας ή για έργα στη ζωή μας) • ένα σύστημα ηρεμίας (π.χ. όταν νιώθουμε χαλαροί και ενωμένοι με το σύμπαν) Αυτά τα συστήματα πρέπει να είναι σε ευέλικτη ισορροπία ανάλογα με τις απαιτήσεις της στιγμής. Η κατάθλιψη συμβαίνει όταν το σύστημα απόκρισης απειλής αναλαμβάνει και τα άλλα δύο μειώνονται. Κλινική κατάθλιψη είναι όταν αυτό συμβαίνει σε τέτοιο βαθμό που η ικανότητά μας να απολαμβάνουμε τη ζωή ή ακόμα και να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα της καθημερινής ζωής μειώνεται ή απενεργοποιείται.

Πώς μπορώ να ξέρω ότι έχω κατάθλιψη;

Ο τρόπος που εκδηλώνεται η κατάθλιψη είναι κάτι μεταβλητό – ανταποκρινόμαστε σε αυτή με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Όπως και με τα σημάδια του στρες, η κατάθλιψη μπορεί να εκδηλωθεί ως εξής: αλλαγές στον τρόπο σκέψης (όπως η αδυναμία να θυμηθούμε καλές στιγμές), αλλαγές στα συναισθήματα (θυμός, άγχος, κρίσεις πανικού, αδυναμία απόλαυσης), αλλαγές στη συμπεριφορά (εξάντληση, απώλεια αυτοπεποίθησης, ευερεθιστότητα, κοινωνική απόσυρση κ.λπ.). Θυμηθείτε, το καταθλιπτικό μυαλό λέει συχνά ψέματα – μπορεί να σας κάνει να πιστεύετε ότι τα πράγματα δεν ήταν ποτέ καλά, ότι ήσασταν πάντα αποτυχημένος και ότι τα πράγματα δεν μπορούν να βελτιωθούν. Προσπαθήστε να φέρετε στο μυαλό σας μια στιγμή που ξέρετε ότι ήταν καλή – σχεδόν σίγουρα η κατάθλιψη θα της δώσει μια αρνητική τροπή. Μην πιστεύετε το ψέμα. Ζητήστε βοήθεια άμεσα!